Uzak doğuda özellikle Hindistan da derin ormanlarda yetişen binlerce yıldır insanlık tarafından bilinen ve günümüzde distilasyon yöntemi ile damıtılarak yağı elde edilen, ağaç parçalarını yakarak buhur olarak kullandığımız geleneksel tıp alanında da önemli bir yeri olan şifalı, kıymetli bir ağaçtır.
Normalde beyaz olan ud ağacı, içine giren bakterilere karşı kendini savunma amacıyla ürettiği siyah bir salgı ile dünyanın en değerli koku hammaddesi olan “Ud“u oluşturur.
Koku veren ud hammaddesinin oluşumu uzun yıllar sürer. Udun en kalitelisi eski ve yıllanmış ağaçlardan elde edilenidir.
Ud ağacının farklı bölgelerde yetişen çok farklı türleri bulunur. Bunların 13 çeşidinin güzel koku ürettiği tespit edilmiştir.
Bugün en çok aranan ve özellikle isimleriyle bilinen ud türleri şunlardır;
-
Endonezya’da genellikle şu isimle bilinir; "Marooki"
-
Tayland’da genellikle şu isimlerle bilinir; "Trat", "Prachin" & "Buray"
-
Hindistan’da genellikle şu isimlerle bilinir; "Asam" & "Nagaland"
-
Malezya’da genellikle şu isimle bilinir; "Sabah"
-
Kamboçya’da genellikle şu isimle bilinir; "Kembudi"
-
Myanmar’da genellikle şu isimle bilinir; "Burmi"
-
Brunei’de genellikle şu isimle bilinir; "Kalimantan"
Ud ağacı geçmişte araplar arasında ve Osmanlı’da yağlı ağacın ezilip öğütülmesi ve misk amber gibi naturel maddelerle ve gül, yasemin ve ban yağı gibi esanslarla karıştırılması suretiyle daha çok macun olarak veya doğrudan buhur olarak köz üzerinde yakılarak ortamı kokulandırmak için kullanılırdı.
Günümüzde ise ud, damıtma tekniklerinin gelişmesi ile ağacından elde edilen saf yağının ya doğrudan ya da diğer kokulu yağ özleriyle karıştırılması şeklinde kullanılmakta, aynı zamanda eskiden olduğu gibi buhur olarak yakılmaktadır.
Ud buhuru beyaz ağacın iç kısımlarında ince işçilikle temizlenip beyaz kısımlarından ayrıştırılarak büyük emeklerle elde edilir. Hem az olması hem de büyük zorluklarla elde edilmesi sebebiyle en değerli kokular arasındadır.
